مصاحبه شغلی برای آگاهی از میزان تخصص متقاضی شغل و ظرفیت او در کمک به پیشرفت شرکت، ازفرد داوطلب گرفته می شود. این مصاحبه بنا بر نوع شغل و شرکت می تواند متفاوت باشد. گاهی خلاقیت، در برخی مواقع دانش علمی، تجربه و گاهی نیز تسلط به امور فنی مورد توجه کارفرماست.

وقتی درباره چگونگی مصاحبه ها اطلاعات داشته باشید استرس تان کم می شود به همین دلیل در این مقاله برای کسانی که به دنبال پیدا کردن یا تغییر شغل هستند و تحت مصاحبه قرار خواهند گرفت انواع مصاحبه و سوالات رایج در مصاحبه ها و پاسخ های پیشنهادی را گردآورده ایم، اینکه قبل از مصاحبه و روز مصاحبه حواستان به چه چیزهایی باشد و چه مواردی را همراه خود داشته باشید.

خلاصه اینکه این مقاله رو بخون و با اعتماد به نفس و خیال راحت برو مصاحبه.

مصاحبه شغلی :

روش های مختلفی برای فیلتر کردن تعداد زیاد متقاضیان شغل وجود دارد.در برخی شرکت های خصوصی ودر اغلب شرکت های دولتی، اولین مرحله ،آزمون کتبی است که در این مسیر افرادی که شرایط اولیه کسب شغل را ندارند حذف می شوند.

روش دیگر استفاده از انواع مصاحبه است که به نسبت نوع شغل می تواند متفاوت باشد.مصاحبه علمی، فنی و عقیدتی متداول ترین انواع مصاحبه در ایران هستند.

در برخی شرکت های دولتی و اغلب شرکت های خصوصی مصاحبه به نسبت نوع شغل و مسئولیت فرد به تدریج به استانداردهای جهانی نزدیک می شود.مثلا برای فردی که متقاضی شغل مدیریت فروش است به دلیل استرس بالای این شغل، داوطلب تحت مصاحبه استرس قرار می گیرد.

یک تکنسین را می توان با مصاحبه فنی سنجید. قرار دادن یک برنامه نویس کامپیوتر در یک موقعیت مشابه مورد نظر شرکت نیز نوعی مصاحبه است.

کارهایی که روز یا روزهای قبل از مصاحبه کاری باید انجام شود:

معمولا شرکت کارفرما لیستی از افراد را برای مصاحبه انتخاب و با آنها تماس می گیرد. احتمالا روز دقیق مصاحبه و ساعت آن مشخص می شود که اغلب چند روز بعد خواهد بود. در این فرصت فرد باید اقداماتی را برای مصاحبه انجام دهد. مثلا شما به عنوان مصاحبه شونده باید سعی کنید درباره موارد زیر اطلاعات کسب کنید تا از شرکت مورد نظر شناخت پیدا کنید:

برای آشنایی با شرکت، قبل از روز مصاحبه شغلی این موارد را بررسی کنید:

• استانداردهای شرکت :فرایند جاری،مهارت های مورد نیاز،چشم انداز شغلی
• سازمان:خطوط اصلی کسب و کار،ماموریت،چشم انداز،پیشینه،دستاوردهای گذشته و برنامه های آینده،رقبا،منشور اخلاقی شرکت،وضعیت کنونی شرکت در بورس اوراق بهادار،سهامداران شرکت.
• فرصت های شغلی موجود در آن شرکت:نیازهای شغلی و پست های بدون متصدی که احتمالا در وبسایت شرکت می توانید آنها را پیدا کنید.
• مصاحبه کننده ها: نام،موقعیت سازمانی،نقش آنها در مصاحبه،نقش آنها در دپارتمان خود
• وضعیت دستمزد:رنج حقوقی شرکت،حق سفر،حق مسکن،میزان قابل قبول دستمزد برای شغل مورد نظر،تسهیلات ارائه شده توسط شرکت،کمک هزینه تحصیلی
• تماس با کارکنان تازه استخدام شده شرکت به منظور آشنایی با روند مصاحبه، ممکن است بتوانید آنها را در شبکه های اجتماعی پیدا کنید.

برای آشنایی با روند مصاحبه، قبل از روز مصاحبه این موارد را انجام دهید:

• مطالعه سوال و جوابهایی که در اغلب مصاحبه ها هست
• مطالعه موارد علمی تخصصی ضروری
• شبیه سازی مصاحبه در فضایی مشابه به کمک یکی از دوستان
• اگر قرار است مصاحبه شما از راه دور یا اینترنتی انجام شود،بررسی دقیق وسایل ارتباطی و خطوط اینترنت را فراموش نکنید
• نام و آدرس شرکت
• نام مصاحبه کننده ها، شماره تماس و آگاهی از نوع مصاحبه به ویژه برای مواقع اورژانسی که ممکن است سر وقت به مصاحبه نرسید
• مطالعه در مورد موارد ادعا شده در رزومه
• تایید زمان مصاحبه با شرکت، یک روز قبل از قرار مصاحبه
• شناسایی حضوری مکان مصاحبه و محل پارکینگ، یک روز قبل از قرار مصاحبه و انتخاب بهترین راه دسترسی به محل مصاحبه (اتوبوس،مترو،شخصی و …)

روز مصاحبه شغلی این وسایل و لباسها یادت نره!

• تشخیص لباس رسمی سازمان با بازدید و سوال از کارکنان یا مسئول پذیرش و سپس انتخاب بهترین نوع لباس متناسب با وضعیت سازمان
• همراه داشتن یک تمیز کننده ی کفش و دستمال کاغذی
• برداشتن چتر اگر در پاییز و زمستان هستید
• داشتن وسایلی مثل خوشبو کننده دهان
• همراه داشتن کپی از رزومه و مدارک ذکر شده در رزومه مانند مدارک حرفه ای، مقاله ها و …
• مدارک تحصیلی و ریز نمرات
• اصل و کپی شناسنامه، کارت ملی و کارت پایان خدمت

باید و نبایدهای روز مصاحبه شغلی:

• خواب مناسب و تنظیم ساعت بیدار باش به گونه ای که برای رسیدن به مصاحبه دچار عجله و بدو بدو نشوید.
• انجام فعالیت های بهداشتی و آرایشی و پوشیدن مناسب ترین لباس.
• خودداری از کشیدن سیگار و مصرف موادی که جنبه ی منفی دارند توجه کنید که تاثیر برخی از این موارد ساعت ها بر بدن باقی می ماند.
• ده الی پانزده دقیقه زودتر از ساعت مصاحبه در آنجا حضور داشته باشید.
• تماس با مسئول پذیرش در صورتی که به هر دلیل تاخیری از جانب شما بوجود آید.
• از قدم زدن در محوطه شرکت خودداری کنید.
• وقتی در اتاق مصاحبه نشسته اید از کنجکاوی در گوشه و کنار اتاق خودداری کنید.
• رعایت اصول زبان بدن، این مقاله نکات کاربردی و خوبی برای تقویت زبان بدن برایتان دارد.
• آدامس نجوید.
• با لباس یا موهایتان ور نروید.
• گوشی خود را سایلنت کنید و یادتان باشد گوشی خود را روی میز مصاحبه کننده نگذارید.
• یک لیوان آب بخورید این کار هم به شما آرامش می دهد هم کمک می کند صدایتان نگیرد به خصوص اگر مصاحبه شما در صبح انجام می شود.
• با مصاحبه کننده به گرمی سلام و احوالپرسی کنید با او دست بدهید و لبخند داشته باشید.
• مصاحبه کننده را با عنوان درست و واقعی خطاب کنید مثلا آقای دکتر رضایی، جناب مهندس رضایی، سرکار خانم رضایی و … . می توانید قبل از شروع مصاحبه از مسئول پذیرش یا کارکنان شرکت نام او را بپرسید.
• حس مثبت اندیشی و پرانرژی بودن را انتقال دهید.
• تماس چشمی مناسب را رعایت کنید.
• به مصاحبه کننده کاملا توجه کنید تا سوالات را به خوبی درک کنید که مجبور نشوید درخواست توضیح بیشتر یا تکرار سوال کنید .
• گفتن تنها کلمه نه یا بله به سوالات درست نیست.
• ویژگی های مثبت شخصیتی، علمی و فنی خود را در فرصت های مناسب نشان دهید اما مراقب باشید زیاده روی نکنید.
• اعتماد به نفس خود را حفظ کرده و از کلمات مثبت و مناسب استفاده کنید مثل: ” می تونم این کار رو انجام بدم” یا ” من ارتباطات اجتماعی خیلی خوبی دارم”
• از بیان کلمات و اصطلاحات منفی و شک برانگیز مثل “نمی تونم ، شاید بتونم، اون قدرها تسلط ندارم” خودداری کنید.
• دروغ نگویید، شاید مصاحبه کننده به روی شما نیاورد ولی اغلب متوجه می شود.
• به هیچ وجه در کلام مصاحبه کننده نپرید.
• از ادبیات کوچه بازاری مثل “می دونی داداش؟ جان من؟ و…” استفاده نکنید.
• در انتهای مصاحبه سوالاتی را که از قبل آماده کرده اید از مصاحبه کننده بپرسید.این سوالات می توانند نشان دهنده تحقیق شما در مورد شرکت و اشتیاق برای جذب در آنجا باشند.

بعد از مصاحبه کاری:

اگر در مصاحبه به سوالاتی جواب نداده اید نگران نباشید. یکی از روش های مصاحبه قرار دادن فرد مصاحبه شونده در حالت استرس است تا ببینند واکنش شما در مواقع اضطراب و فشار چگونه است. احتمالا بقیه افرادی که با آنها مصاحبه شده هم همین شرایط را داشته اند.

از مصاحبه خود یادداشت برداری کنید این سوال و پاسخ ها چه در ادامه فرایند مصاحبه چه در دیگر مصاحبه ها برای شما مناسب خواهد بود. اگر در این مصاحبه پذیرفته نشدید درباره این سوال و جوابها با افراد باسابقه و آگاه مشورت کنید تا در آینده آمادگی کامل تری در مورد پاسخ های خود داشته باشید.

قبل از هر چیز برای مصاحبه نیازمند یه رزومه دقیق و کامل هستیم پس مقاله زیر رو بهتون پیشنهاد میکنم:

هنر رزومه نویسی: بایدها و نباید های رزومه حرفه ای

انواع مصاحبه شغلی:

مصاحبه انواع گوناگونی دارد شما در روز مصاحبه با یک نفر یا بیشتر روبرو می شوید. گاهی هم ممکن است مدت زیادی را در اتاق انتظار بگذرانید یا برای انجام مصاحبه به کارگاه یا مکانی غیر از دفتر اداری هدایت شوید. در شرکت های دولتی، مصاحبه با چند نفر بیشتر دیده می شود در شرکت های کوچک خصوصی اغلب یک نفر از شما مصاحبه می گیرد.

اما نباید با توجه به دولتی یا خصوصی بودن و تنها با حدسیات خود برای مصاحبه برنامه ریزی کنید. پس از دعوت شدن به مصاحبه، داوطلب ترجیحا باید نوع مصاحبه خود را بداند. البته احتمال دارد مسئول پذیرش به دلیل تنوع مشاغل نتواند چنین اطلاعاتی را به درستی در اختیار شما قرار دهد.

گاهی شرکت کارفرما به یک مصاحبه تلفنی به عنوان پیش زمینه مراحل بعد اکتفا می کند. گاهی فرد متقاضی شغلی است که باید چند کار را همزمان انجام دهد شرح شغلی او و شرایط کاری اش پیچیده و استرس زاست.

برای چنین مشاغلی سه یا پنج مصاحبه کننده متقاضی شغل را به صورت مسلسل وار مورد سوال قرار می دهند تا ظرفیت فرد را در انجام کار بسنجند.

• مصاحبه غربالگری:

پس از دریافت درخواست های شغل و رزومه ها، اولین مرحله مصاحبه غربال گری است. در این بخش، داوطلبانی که واجد شرایط شغل نیستند و مهارت های لازم و کافی را ندارند شناسایی شده و غربال می شوند.زمان این نوع مصاحبه ها کم است و بسیاری از متقاضیان به مرحله بعد راه پیدا نمی کنند.

• مصاحبه غربالگری رو در رو:

کارشناس منابع انسانی مصاحبه کوتاهی را در شرکت از داوطلبان می گیرد. این مورد متداول ترین نوع در شرکت های خصوصی ایران است.

• مصاحبه غربالگری تلفنی:

این نوع مصاحبه ی غربالگری نیز در کشور ما رواج دارد.مصاحبه تلفنی اغلب زمانی انجام می شود که متقاضی شغل، دور از شرکت و اغلب در شهر دیگری زندگی می کند. گاهی نیز این مصاحبه برای صرفه جویی در وقت و هزینه شرکت کارفرما و غربال کردن داوطلبان برای انجام مصاحبه های حضوری انجام می شود.

به دلیل تنوع قومیتی، زبانی و فرهنگی در کشور از یک سو و اهمیت مصاحبه تلفنی از سوی دیگر پیشنهادهای زیر در این نوع مصاحبه مفید هستند:

• هنگام تماس شرکت مورد نظر، در محلی آرام با مصاحبه کننده صحبت کنید. اگر مصاحبه کننده بدون هماهنگی قبلی تماس گرفت و شما در محلی شلوغ و نامناسب هستید از او عذرخواهی کنید و موقعیت خود را در چند جمله کوتاه شرح دهید و از ایشان بخواهید مصاحبه را به زمانی دیگر موکول کنند.
• انتقال حس مثبت و انرژی به مصاحبه کننده تاثیر قابل توجهی در موفقیت شما دارد. صحبت کردن با حس خشنودی و لبخند اغلب از پشت تلفن هم قابل درک است در مقاله زبان بدن هم این نکته گفته شده خواندن این مقاله احتمال موفقیتت در مصاحبه های شغلی رو بیشتر می کنه.
• زنگ تماس خود را در حالت عادی قرار دهید و برای انتظار تماس خود موسیقی های سلیقه ای انتخاب نکنید چون به احتمال زیاد حس خوبی به مصاحبه کننده ای که با شما تماس می گیرد منتقل نمی کند.
• در صورتی که زمان مصاحبه تلفنی از قبل مشخص شده، حتی از نظر ظاهری و پوشش به گونه ای باشید که انگار قرار است مصاحبه حضوری انجام دهید. این کار از نظر تاثیری که بر روحیه شما می گذارد مهم است بسیاری از مردم در پژوهش ها گفته اند که رفتار آنها به نسبت نوع پوششان تغییر می کند، مثلا با پوشیدن کت و شلوار مودب تر برخورد کرده و با پوشیدن لباس جین، با دیگران آزادانه تر برخورد می کنند.
• در ساعت اداری که منتظر تماس شرکت هستید، یا مدتی قبل از آن از مصرف موادی که صدای شما را تغییر می دهد خودداری کنید. مثلا جویدن آدامس، سیگار کشیدن، نوشیدنی های سرد و … .
• بسیاری از افراد هنگام مصاحبه تلفنی دچار استرس می شوند و قدرت بیان مناسب خود را با گفتن جملات بریده و پراکنده و حرف زدن بیش از حد از دست می دهند. یک روش گوش دادن مناسب، حفظ آرامش و حرف زدن به صورت شمرده و آرام است. همچنین پیشنهاد می شود برای رفع گرفتگی صدا و کاهش استرس، یک لیوان آب در کنار خود داشته باشید.
• در صورتی که میزان استرس شما بالاست، می توانید با راه رفتن در حین مصاحبه به آرامش بیشتری دست یابید.
• ترجیحا از هدست استفاده نکنید چرا که فرد ممکن است صدای خود را بیش از اندازه کم یا زیاد کند.
• گوشی همراه خود را در حالت اسپیکر قرار ندهید. این کار کیفیت مکالمه را به میزان زیادی پایین می آورد.
• پس از مصاحبه در صورتی که مصاحبه کننده خود را معرفی نکرده باشد، نام او را جویا شوید و در صورت مناسب بودن شرایط از او تشکر کنید.

• مصاحبه غربالگری با استفاده از کامپیوتر:

برخی شرکت ها با آزمون های مختلف کامپیوتری مانند تست IQ و EQ به صورت آنلاین داوطلب را ارزیابی می کنند.در کشور ما چنین چیزی عرف نیست اما در برخی شرکتها وجود دارد.

• مصاحبه ارزیابی استرس:

استرس یا فشار روانی یا فیزیکی در برخی مشاغل منجر به ترک شغل کارکنان می شود و هزینه های زیادی را برای شرکت به دنبال دارد. بنابراین کارفرما اغلب در گزینش کارکنان خود در چنین مشاغلی دقت بیشتری کرده و سخت گیری بیش تری می کند. تعداد مصاحبه کننده های زیاد که سوالات پشت سر هم و زیادی را از داوطلب می پرسند از ویژگی های این نوع مصاحبه است.

این نوع مصاحبه اغلب برای مشاغل با حجم و اضافه کاری زیاد و مشاغلی که احتمال تضاد با دیگر کارکنان در آن وجود دارد رایج است. یکی از روش های تشخیص این نوع مصاحبه ها در صورتی که تا قبل از مصاحبه از نوع آن آگاه نشده باشید ، منتظر گذاشتن متقاضی شغل به مدت زیادی در اتاق انتظار است تا میزان تحمل فرد ارزیابی شود.

داوطلب باید آگاه باشد که اغلب رفتارغیر عادی مصاحبه گر برای ارزیابی ظرفیت اوست مانند تعارف های غیرمتعارف خوراکی، سوالات پشت سر هم بدون انتظار برای جواب، تند مزاجی و … .

در این نوع مصاحبه کاری این موارد را رعایت کنید:

• بدانید که مصاحبه کننده در حال ارزیابی تحمل و ظرفیت شماست.
• در صورت تندمزاجی یا دستور دادن مصاحبه کننده از کوره در نروید و خونسرد باشید
• همواره لبخند به لب داشته باشید و خود را آرام نگه دارید
• در صورت انتقاد تند مصاحبه کننده از شما، ناامید نشده و بداخلاقی نکنید.
• با قاطعیت به سوالات گروهی پاسخ دهید و جواب های خود را تغییر ندهید.

• مصاحبه گروهی:

این نوع مصاحبه برای ارزیابی قدرت برقراری ارتباط در جمع انجام می شود. مصاحبه مشاغل مدیریتی از این نوع می باشند. البته در کشور ما برای کسب پست های مدیریتی بیشتر در شرکت های خصوصی از طریق مصاحبه انجام می شود و نه در شرکت های دولتی.

از قرار گرفتن گروهی از مصاحبه شونده ها در کنار هم و بحث در مورد موضوعی خاص برای ارزیابی میزان توانایی برقراری ارتباط به عنوان مصاحبه گروهی یاد می شود.

برای موفقیت در مصاحبه گروهی این نکات را رعایت کنید:

• حفظ ادب و احترام متقابل نسبت به دیگر رقبا یا مصاحبه کننده در تمام طول مصاحبه و از هرگونه تندمزاجی پرهیز کنید.
• تلاش برای گرم کردن مصاحبه و در صورت امکان ارائه یک مقدمه برای ایجاد بحث.
• استفاده از نظرات رقبا و تکرار، اصلاح و تکمیل آنها با حفظ آداب انتقاد.
• شرکت فعال در مباحث و تلاش برای پیش قدم بودن در مباحث مختلف.
• پرهیز از پریدن در کلام دیگران در صورتی که اجازه حرف زدن به شما داده نمی شود، کافی است ضمن مخاطب قرار دادن جمع مانند یک هادی، بلافاصله موضوع خود را مطرح کنید. این کار می تواند با مطرح کردن یک سوال انجام شود و نظر خود نیز در ادامه آن مطرح شود.
• طوری صحبت کنید که نشان بدهید به صحبت های دیگران به خوبی گوش داده اید.
• بحث دوطرفه دیگران و تضاد بین آنها فرصت خوبی برای میانجی گری و نشان دادن قدرت کلام و ارتباط است.
• ضمن تشکر از نظرت جالب دیگران و تایید آنها برای ادامه مباحث جالب آنها را حمایت کنید.
• انتقاد خود را به موقع به نحوی که باعث رنجش طرف مقابل نشود بیان کنید. همچنین از انتقاد دیگران از خودتان ناراحت نشوید حتی آن را فرصتی برای ادامه بحث و بسط موضوع مد نظر خود با جواب دادن بدانید.
• از قبل سوالاتی برای ارائه در مباحثه طراحی و آماده کنید.
• از پر حرفی و جواب های طولانی به ویژه هنگام سوال مصاحبه کننده خودداری کنید.
• به خاطر داشته باشید که هر دو جنبه کار تیمی و قدرت و سواد شخصی خود را در این فرصت نشان دهید.

• مصاحبه پنل:

مصاحبه میان یک گروه از مصاحبه کننده ها و یک فرد مصاحبه شونده است. این روش در کشور ما متداول بوده و بارها در فرایند جذب شرکت های دولتی و غیردولتی دیده شده است.یکی از این موارد مصاحبه پذیرش هیات علمی دانشگاه است.

مصاحبه کننده ها کارکنان شرکت بوده و از داوطلب می خواهند رزومه و مهارت های خود را توضیح دهد.

همچنین سوالاتی از مصاحبه شونده پرسیده می شود به طور کلی مصاحبه کننده می خواهد بداند که داوطلب چقدر می تواند دانش و مهارت های خود را در زندگی واقعی به کار بگیرد.

توصیه هایی برای موفقیت در مصاحبه پنل:

• از قبل آگاهی خود را از شرکت،دپارتمانی که برای آن تقاضای کار داده اید و مصاحبه کننده ها به قدر کافی بالا ببرید.مراجعه به وب سایت شرکت، صفحه شرکت در شبکه های اجتماعی،آگهی های استخدام چند سال اخیر آنها،کارکنان شرکت، بروشور معرفی شرکت و … مفید هستند.
• سوالات احتمالی را پیش بینی و برای آنها جواب مناسب آماده کنید. برای این کار هم مراجعه به کارکنان قبلی شرکت و آگاهی از رشته تحصیلی و تخصص مصاحبه کننده ها مفید است.
• یک نسخه از رزومه خود را پیش از شروع مصاحبه در اختیار هر کدام از این افراد قرار دهید. خودتان هم یک نسخه داشته باشید و کاغذ و قلمی برای یادداشت های احتمالی خود داشته باشید.
• با ورود به اتاق مصاحبه و رویارویی با مصاحبه کننده ها به گرمی سلام و احوالپرسی کرده و اسم کوچک افراد را صدا نزنید. این موضوع در کشور ما اغلب عکس کشورهای اروپایی نتیجه خواهد داد.
• از تکرار جزئیات در سوالات مشابه خودداری کنید. اما جواب خود را کامل و شمرده بیان کنید. همچنین وارد جزئیات تجارب خود در دیگر شرکتها نشوید.
• در تمام مصاحبه های حضوری تماس چشمی مشتاقانه و از روی مهربانی با مصاحبه کننده ها ضروری است. در مصاحبه پنل این سوال پیش می آید که تماس چشمی چگونه همزمان با چند نفر انجام گیرد.

اولا وقتی کسی سوال می پرسد بر روی او تمرکز کنید. دوما در موقع پاسخ گویی ابتدا به فرد سوال کننده نگاه کرده، سپس جواب خود را برای جمع و در تماس چشمی با دیگر مصاحبه کننده ها ارائه کنید. در لحظات پایانی پاسخ، بار دیگر تمرکز خود را به فرد سوال کننده برگردانید.

• در تمام کتابها و مقالات در مورد مصاحبه، از داوطلب خواسته می شود سوالاتی را با مصاحبه کننده مطرح کنند. سوالاتی در مورد شرکت، نیازهای شغلی پست مورد نظر و دپارتمان جذب و فرایند آن.

با این کار آگاهی فرد از هرآنچه در آگهی شغل مطرح شده بود بیشتر می شود،همچنین باعث ایجاد حس مثبت همکار بودن در میان مصاحبه کننده و مصاحبه شونده می شود. اغلب آخر مصاحبه از مصاحبه شونده درخواست می شود تا اگر سوالی مدنظر اوست بپرسد.

• پایان دادن به مصاحبه با القای نگرش مثبت و حس خوش بینی نیز از اهمیت زیادی برخوردار است.چه بسا در جمع بندی نمرات نهایی و نظرات پایانی،این برخورد تاثیر مثبتی بر افزایش نمره متقاضی داشته باشد.در پایان فرد مصاحبه شونده باید با همان اهمیت و انرژی شروع مصاحبه، به گرمی خداحافظی کرده و اگر نام مصاحبه کننده را نمی داند از او بپرسد.
• مصاحبه نهار/صبحانه:

در برخی مشاغل،فرد مصاحبه کننده که احتمالا دارای جایگاه مهمی در شرکت است برای انجام مصاحبه از داوطلب برای صرف صبحانه یا نهار دعوت می کند. فرد متقاضی باید به یاد داشته باشد که این دعوت،خودش نوعی مصاحبه است و به اشتباه آن را مبنی بر جذب قطعی خود در شرکت نداند. بنابراین ضمن خوردن صبحانه باید توجه ویژه خود را به مصاحبه اختصاص دهد.

نکات مهم در مصاحبه نهار/صبحانه:

• به عنوان یک مهمان اولین و مهم ترین نکته در این نوع مصاحبه طبیعتا رعایت آداب غذا خوردن است.
• در صورتی که از شما خواستند خودتان غذا انتخاب کنید، غذایی با قیمت متوسط که نیاز به استفاده از دست و کثیف شدن شدن دست ها نداشته باشد انتخاب کنید.
• غذاهایی که بوهای خیلی خاص دارند سفارش ندهید.
• از پرخوری و خوردن پیاز خودداری کنید.
• در هنگام جویدن غذا صحبت نکنید.
• اگر مصاحبه تمام شده باشد، مصاحبه کننده طبق آداب احتمالا از شما نخواهد خواست که آنجا را ترک کنید بنابراین پس از صرف غذا و اتمام مصاحبه، خودتان برای رفتن اجازه بگیرید و خداحافظی کنید.

• مصاحبه رفتاری:

در این نوع مصاحبه شغلی ، مصاحبه کننده با بررسی رفتار فرد در وضعیت های خاص گذشته به میزان تناسب او با شغل مورد نظر و رفتار او در موقعیت های مشابه آتی پی می برد. در این نوع مصاحبه توضیح اتفاق و رفتار مورد نظرمی تواند در چهار مرحله انجام شود:

• اول موقعیت خود را در گذشته توضیح دهد.
• دوم وظیفه یا اهدافی را که قصد رسیدن به آن را داشته توضیح دهد.
• سوم فعالیت هایی را توضیح دهد که برای رسیدن به آن اهداف باید انجام می داد.
• چهارم توضیح اینکه چه نتایجی در مقایسه با نتایج مورد انتظار به دست آمد.

توصیه هایی برای موفقیت در مصاحبه رفتاری:

• نیازمندی های شغل مورد نظر و توانمندی های خود را که در رزومه ذکر کرده اید با هم تطابق داده وبدانید با چه تجارب و مهارت هایی می توانید آن نیازمندی های را برآورده کنید. احتمالا مصاحبه کننده سوالاتی از گذشته کاری شما برای آگاهی از تطابق با این نیازمندی ها خواهد پرسید که داوطلب بهتر است این سوالات را پیش بینی کرده و از قبل برایشان جواب مناسب داشته باشد.
• پس از مطرح شدن سوال،ابتدا باید دلیل مساله پیش آمده در آن مقطع زمانی را مطرح کنید. این که چرا چنین مساله ای در شرکت پیش آمد،شما از چه روشی و چگونه آن را حل کردید و اقدام شما چه نتایجی در برداشت.ارائه یک داستان یکپارچه و پیوسته اهمیت زیادی دارد.
• در صورت مطرح شدن سوالات جدیدی در حین توضیحات شما در مورد آن موقعیت خاص،بهتر است جواب خارج از موضوع داده نشود و پاسخ فرد به نسبت شغل باشد. مثلا سوال می کند که در عید نوروز که همکارانتان در مرخصی هستند در نوبت کاری شما وقتی مدیر پروژه از شما گزارشی ویژه خواست که در تخصص شما نبود چه کاری می کردید؟

جواب این سوال به نسبت نوع شغل می تواند متفاوت باشد، به فرض اگر شما بگویید در واحدتان تقریبا از همه وظایف آگاهی داشتید و گزارش را تهیه می کردید، ممکن است سوال دوم این باشد که اگر از طرف کارفرما، نماینده واحد برای جلسه ای مهم احضار می شد ، اقدام شما چه بود؟

هدف مصاحبه کننده برآورد میزان توانایی شما در وضعیت های آتی شرکت خود است. فردی در این مصاحبه موفق تر خواهد بود که بتواند انتظارات مصاحبه کننده را در مورد نیازهای آتی شرکت برآورده کند.

• بسیاری از افراد متقاضی شغل دارای تجربه قبلی مرتبط با سوالات مصاحبه کننده نیستند این فرد می تواند سوال مصاحبه کننده را با تجارب خود در دانشگاه یا دوره های کارآموزی گذرانده جواب بدهد.هدف مصاحبه کننده این است که بداند در موقعیت و شرایط ویژه مد نظرش،فرد متقاضی چه رفتاری از خود نشان می دهد.
• خیلی ها تصور می کنند که با دروغ گفتن و داستان سرایی می توانند مصاحبه کننده را متقاعد کنند، به فرض هم که در مورد آن سوال چنین باشد، اما در صورتی که در طول مدت مصاحبه،دروغی از فرد اثبات شود، احتمالا مصاحبه کننده آن را به سایر مراحل و سوالات مصاحبه ربط خواهد داد که منجر به ایجاد وضعیت نابسامانی برای متقاضی خواهد شد.بنابراین در مصاحبه صداقت داشته باشید.
• شاید برایتان سوال شود که اگر بخواهیم صداقت داشته باشیم باید از موقعیتی بگوییم که نتوانسته ایم در آن مشکل را حل کنیم؟ مصاحبه کننده انتظار ندارد شما همه مسائل را بتوانید حل کنید اومی خواهد نوع برخورد و واکنش شما را با موقعیت های مختلف بداند کافی است صادقانه وضعیت را شرح دهید اما بیان کنید که از آن وضعیت چه درس هایی آموخته اید و در آینده در وضعیتی مشابه چه کارهایی انجام خواهید داد.
• هر وقت سوالی از طرف مصاحبه کننده مطرح شد، ابتدا به خوبی گوش داده و بعد با تفکر و به درستی جواب دهید.حفظ آرامش و ادای درست و منسجم جملات بسیار اهمیت دارد.

• مصاحبه موردی یا قرار گرفتن در وضعیت:

در شرکت های مالی یا مشاوره ای که ماموریت آنها حل مشکل است،مصاحبه موردی یا قرار گرفتن در وضعیت وسیله مناسبی است تا مشخص شود که داوطلب می تواند مشکل مشابه را حل کند و در وضعیت تضاد ایجاد شده به درستی عمل کند یا نه.

نکاتی برای موفقیت در مصاحبه موردی:

• به درستی به سوالات مصاحبه کننده گوش داده و یادداشت برداری کنید.
• اگر جنبه ای از سوال برایتان نامفهوم است از مصاحبه کننده بپرسید.
• مثل یک حرفه ای برخورد کرده و آرامش خود را با روش هایی که عادت دارید حفظ کنید.
• در پاسخگویی عجله نکرده و پیش از آن،فرضیه ها و برنامه پاسخگویی برای خود فراهم کنید.
• پاسخ خود را پس از تفکر کافی،به صورت روشن و یک دست ارائه کنید.
• نبض مصاحبه را در دست گرفته و مصاحبه کننده را با طرح فرضیات و توضیحات تکمیلی هدایت کنید.
• این نوع مصاحبه قدرت شما را در حل مساله بالقوه شرکت نشان می دهد. بنابراین بهترین عملکرد خود را نشان دهید.

 

• مصاحبه شغلی یک به یک:

در این نوع مصاحبه متقاضی تنها با یک مصاحبه کننده روبرو می شود و همین فرد است که تعیین می کند داوطلب واجد شرایط تصدی شغل مربوطه هست یا نه. در کشور ما و در شرکت های خصوصی با کادر مدیریت نیروی انسانی قوی،مصاحبه یک به یک پس از مصاحبه پنل یا گروهی انجام می شود.

در برخی شرکت ها هم دیده شده که مصاحبه یک به یک دو بار یا بیشتر انجام شده است.

مثلا یک بار مدیر بخش مربوطه مستقیما از داوطلب مصاحبه گرفته و بار دوم مدیر عامل سازمان، مالک یا فردی که در جایگاه بالاتری از مدیر واحد است این کار را انجام می دهد.مسئولان دیگری نیز این مصاحبه ها را انجام می دهند از جمله مدیر منابع انسانی،اعضای هیات مدیره و … .در شرکت های خصوصی کوچک در ایران،اصول مشخصی برای این کار وجود نداشته و گاه این مصاحبه ها به صورت تلفیقی بسته به شرایط شرکت انجام می شود.

نکته ای که متقاضی شغل باید به آن توجه کند این است که رابطه ای گرم و صمیمانه با مصاحبه کننده برقرار کند و تا جای ممکن مهارت ها و قابلیت های خود را به مصاحبه کننده اثبات کند.

• مصاحبه دنباله دار:

گاهی به دلیل تعداد بسیار زیاد داوطلبان یک شغل،کارفرما مراحل گوناگونی را برای فیلتر کردن و کاهش تعداد مصاحبه شونده ها انجام می دهد. به عنوان مثال برای پست مدیر فروش یک شرکت بزرگ در صنایع غذایی سه هزار نفر در رشته های مختلف مدیریت و صنایع غذایی رزومه ارسال کردند که هشتاد نفر واجد شرایط مصاحبه شناخته شدند.

داوطلبان ابتدا با مالک دوم شرکت،سپس با مدیر داخلی شرکت که فردی خارجی بود و در نهایت با مدیر منابع انسانی شرکت مصاحبه کردند.از بین داوطلبان یک نفر به عنوان مدیر فروش و یکی به عنوان کارشناس واحد فروش استخدام شدند.فرایند جذب از جمع آوری رزومه ها تا مصاحبه نهایی بیش از سه ماه طول کشید.

نکته قابل توجه در این نوع مصاحبه،داشتن صبر و تحمل و تلاش برای نشان دادن قابلیت خود در هر مرحله است. همانگونه که پیش بینی می شود،رقابت میان داوطلبان در هر مرحله نزدیک تر از مراحل قبل است.

• مصاحبه انتخاب نهایی:

همیشه یک مرحله نهایی برای انتخاب متقاضی شغل وجود دارد. فارغ از اینکه انتخاب نهایی متقاضی شغل چندمین مرحله است، داوطلب باید تمام مهارت های مصاحبه خود را در این مرحله نشان دهد.صبور بودن،رعایت آداب مصاحبه،ایجاد رابطه دوستانه و حرفه ای عمل کردن رمزهای موفقیت در این مصاحبه است.ممکن است مصاحبه کننده از هر روشی برای آگاهی از صحت انتخاب خود استفاده کند.

شاید از مسئول پذیرش یا دیگر مصاحبه شونده ها درباره شما پرسیده باشد.حتی ممکن است داوطلب در طول مصاحبه متوجه شود که مصاحبه کننده نظر مثبتی در جذب او برای تصدی این شغل ندارد.

داشتن رفتار شایسته در تمامی مراحل،حتی پس از خروج از شرکت بسیار مهم است چرا که رزومه شما در بانک اطلاعاتی واحد منابع انسانی شرکت برای جذب های آتی بایگانی می شود و شما بالقوه از کارکنان آینده شرکت خواهید بود.

• مصاحبه شغلی اطلاعاتی:

این مصاحبه بین داوطلب و مصاحبه کننده برای ارائه اطلاعات لازم در مورد شغل و شرکت به مصاحبه شونده انجام می شود. مصاحبه شونده ها با کارکنان در مورد شغل مربوطه مصاحبه کرده و کارکنان اطلاعات لازم را در اختیار آنها قرار می دهند.

داوطلبان همچنین مهارت ها و شایستگی های خود را در اختیار کارکنان قرار می دهند تا نظر آنها را در مورد قابلیت خود برای تصدی آن شغل جویا شوند و کارکنان نیز همزمان مناسب ترین فرد را که دارای توانایی قابل توجهی در آن شغل است انتخاب کنند.

• مصاحبه شغلی ساختاریافته:

مصاحبه های پیشین برای فیلترکردن تعداد مصاحبه کننده،به دلیل کمبود وقت،اغلب با مصاحبه دیگری به نام مصاحبه ساختاریافته تلفیق می شود.در این روش پرسشنامه هایی به متقاضیان داده می شود که آنها پر کنند.سوالات ممکن است در مورد شغل مربوطه، شرکت یا آن صنعت باشد. با این وجود پاسخ ها جمع آوری شده و با متقاضیان دیگر برای انتخاب متقاضیان واجد شرایط مقایسه می شود.

بنابراین پر کردن فرم ها و پرسشنامه ها در فرایند مصاحبه را جدی گرفته و آنها را به دقت و کامل پر کنید.نوشتن مشخصات خود نیز مهم است چرا که برخی داوطلبان به اشتباه تصور می کنند چون پیش از این رزومه خود را برای شرکت ارسال کرده اند نیازی به پر کردن مجدد مشخصات نیست.

• مصاحبه علمی:

در این نوع مصاحبه،از داوطلب سوالاتی پرسیده و بر اساس سیاهه ی ارزیابی به آنها نمره داده می شود. این سوالات ممکن است نسبت به نوع و وضعیت مصاحبه متفاوت باشند. اما در عرف اغلب این سوالات شبیه به هم بوده و مصاحبه شونده تنها باید جوابی متناسب با خود به آنها بدهد.

مصاحبه های مختلف نشان داده که اغلب این سوالات مشترک بوده و تنها جواب ها هستند که باید مصاحبه کننده را در بررسی شایستگی داوطلب متقاعد کنند.

برخی سوالات رایج در مصاحبه های شغلی:

• در مصاحبه شغلی در مورد خودتان بگویید؟

در واقع این سوال برای آب کردن یخ مصاحبه است ولی می تواند تاثیر مثبتی را تا انتهای مصاحبه به دنبال داشته باشد پس فرصت خوبی است که در دو تا سه دقیقه خودتان را آنگونه که نظر مصاحبه کننده را جلب کند توضیح دهید.

در مورد این سوال چند بار تمرین کنید تا بتوانید وقت خود را در سه دقیقه با جواب خود تنظیم کنید. پیشنهاد ما این است که به این سوال در چهار مرحله جواب دهید:

مرحله اول: مقدمه ای کوتاه در مورد خودتان ارائه دهید:یادتان باشد تمام ادعاهایی که ارائه می کنید باید مستند باشد پس اطلاعات غیرواقعی ارائه نکنید.

مرحله دوم:خلاصه کوتاهی از تجارب خود در شغل قبلی ارائه کنید.

مرحله سوم:توانایی خود را با نیازهای کارفرما متصل کنید:مثلا بگویید در نوشتن گزارش روزانه و هفتگی و تهیه نمودارهای تجمعی تسلط کافی دارم و… .

مرحله چهارم:پرسیدن یک سوال مرتبط: با این سوال می توانید کنترل مصاحبه را در دست بگیرید و از استرس خود کم کنید.مثلا می توانید بپرسید : امکانش هست در مورد نقاط قوت پروژه فعلی توضیحاتی بدهید؟

• چرا شغل قبلی خود را ترک کردید؟

اول باید بدانید که از گفتن برخی پاسخ ها که حس منفی مصاحبه کننده را برمی انگیزد حتی در صورتی که حقیقت داشته باشند خودداری کنید.

• در مورد ضعف همکاران، مدیر یا شرکت قبلی و هرآنچه که حس منفی نسبت به شرکت قبلی است صحبت نکنید.
• در مورد سخت گیری،تنبیه کارکنان، حتی توهین احتمالی به کارکنان و مواردی از این دست چیزی نگویید.
• به هیچ وجه در پاسخ به این سوال خود را تخریب نکنید. به عبارت دیگر ضعف خود در کار را حتی اگر واقعیت داشته باشد به عنوان یک دلیل برای ترک شغل یا اخراج مطرح نکنید.

 پاسخ های پیشنهادی مناسب برای این سوال:

• در شغل قبلی من فرصت مناسبی برای پیشرفت وجود نداشت در صورتی که من آماده و علاقه مند به روبرو شدن با چالش های جدید در مسیر شغلی خودم هستم.
• حدود چهار سال از فعالیت من در آن شرکت می گذرد، اما شرکت فرصتی برای ارتقای شغلی من فراهم نکرده است.
• شرکت به واحد مربوط به شغل من توجه کافی ندارد و برای آنها این واحد در درجه دوم اهمیت قرار دارد.
• با توجه به تغییر منزل و فاصله زیاد تا محل کار، شغل فعلی مناسب من نیست.
• شرکت فعلی/قبلی من ضمن پرداخت حقوق پایین به کارمندان،در پرداخت چندین ماه تاخیر دارد.
• اهداف شغلی شما چیست؟

برخی متقاضیان در پاسخ به این سوال با گفتن قصد ادامه تحصیل برای کسب مدارج بالاتر، مهاجرت و کار در یک کشور پیشرفته، کسب تجربه در آن شغل برای ورود به مشاغل مورد نظر و اصلی خود و … شانس پذیرش خود در آن شغل را پایین می آورند.

چون اغلب کارفرمایان، کارکنانی می خواهند که بر شغل خود تمرکز کرده و دیدی بلندمدت به آن داشته باشند.

حتی در شرکت های پروژه محور نیز کارفرما تمایل دارد کارکنانی استخدام کند که با کسب تجارب ارزنده تا آخر پروژه آنها را همراهی کنند و گاه برای شروع پروژه های دیگر نیز امید به همین نیروی استخدام شده دارند. بنابراین باید از گفتن هرگونه هدفی که نشان از ضعف تمرکز بر شغل خود و ترک شغل در آینده دارد خودداری کنید.

این سوال توانایی و تصور شما را برای توسعه زندگی خود و توانایی برنامه ریزی برای آینده می سنجد.

می توانید به این سوال پاسخ های اینچنینی بدهید:

• قصد دارم در حیطه شغلم یک یا چند دوره تخصصی مثل MBAبگذرانم.
• علاقه مندم در واحد خودم به یک متخصص مرجع تبدیل شوم.
• اهداف بلندمدت سه تا پنج ساله مشخص کنید.
• می خواهم در عنوان شغلی خودم ترفیع بگیرم.
• چرا می خواهید اینجا کار کنید؟

وقتی با مطالعه و آگاهی کامل از شرکت و شغل مربوطه به مصاحبه بروید جواب شما قاعدتا با بسیاری رقبای دیگر متفاوت خواهد بود و نمره قابل قبولی در جواب این سوال کسب خواهید کرد.شما باید در کلام خود نشان دهید که کار کردن برای شرکت فلان برایتان چالش برانگیز و تجربه ای مفید و غنی خواهد بود.

جمع بندی:

• بهتر است قبل از روز مصاحبه شغلی این کارها را انجام دهیم:

–   شبیه سازی مصاحبه در فضایی مشابه به کمک یکی از دوستان

–   اگر قرار است مصاحبه شما از راه دور یا اینترنتی انجام شود،بررسی دقیق وسایل ارتباطی و خطوط اینترنت را فراموش نکنید

–   مطالعه در مورد موارد ادعا شده در رزومه

–   شناسایی حضوری مکان مصاحبه و محل پارکینگ، یک روز قبل از قرار مصاحبه و انتخاب بهترین راه دسترسی به محل مصاحبه (اتوبوس،مترو،شخصی و …)

• روز مصاحبه این وسایل را با خودت ببر:

–      یک تمیز کننده ی کفش و دستمال کاغذی

–      چتر ،اگر در پاییز و زمستان هستید

–      وسایلی مثل خوشبو کننده دهان

–      مدارک تحصیلی و ریز نمرات

–      اصل و کپی شناسنامه، کارت ملی و کارت پایان خدمت

• باید و نبایدهای روز مصاحبه:
• خواب مناسب و تنظیم ساعت بیدار باش به گونه ای که برای رسیدن به مصاحبه دچار عجله و بدو بدو نشوید.
• انجام فعالیت های بهداشتی و آرایشی و پوشیدن مناسب ترین لباس.
• خودداری از کشیدن سیگار و مصرف موادی که جنبه ی منفی دارند توجه کنید که تاثیر برخی از این موارد ساعت ها بر بدن باقی می ماند.
• وقتی در اتاق مصاحبه نشسته اید از کنجکاوی در گوشه و کنار اتاق خودداری کنید.
• انواع مصاحبه شغلی :
• مصاحبه غربالگری
• مصاحبه ارزیابی استرس
• مصاحبه گروهی
• مصاحبه پنل
• مصاحبه صبحانه/نهار
• مصاحبه رفتاری
• مصاحبه موردی یا قرار گرفتن در وضعیت
• مصاحبه یک به یک
• مصاحبه دنباله دار
• مصاحبه انتخاب نهایی
• مصاحبه اطلاعاتی
• مصاحبه ساختاریافته
• مصاحبه علمی