درباره فن بیان سخن بسیار است اما در این مقاله سعی کردیم 50 نکته طلایی را در این باره مطرح کنیم ، از زبان بدن هنگام سخنرانی گفتیم و نکاتی برای گوش دادن موثر پس تا انتهای مقاله با ما همراه باشید تا از این پس به شیوه اثربخش تر و حرفه ای تر سخن بگویید و بشنوید.
کاربرد فن بیان تنها در زندگی شخصی نیست بلکه در کسب و کار و فعالیت های اقتصادی نیز بسیار موثر و مورد نیاز است. اگر شما مدیر یا صاحب کسب و کاری هستید حتما و حتما باید بر اصول فن بیان ، سخنرانی و مذاکره و … مسلط باشید . اگر کارمند هستید و به دنبال پیشرفت شغلی خود هستید حتما باید فن بیان و ارتباط صحیح با مدیر و مشتریان خود را یاد بگیرید.
ما هم در کارابیز به این فکر افتادیم تا در دوره ای تحت عنوان ارائه و فن بیان به این موضوع بپردازیم.
در کسب و کار اگر فن بیان بالایی داشته باشیم حتما می توانیم فروش بیشتری را به دست آوریم و با ارباب رجوع و یا همکاران خود بهتر ارتباط برقرار کنیم .
تنها داشتن یک محصول با کیفیت و خوب تضمین کافی برای موفقیت در کسب و کار نیست. شما باید بتوانید به بهترین صورت محصولتان را به دیگران معرفی کنید و از آن در بازار رقابتی دفاع کنید. شخصی که از فن بیان خوبی برخوردار است می تواند یک پیام سی دقیقه ای رو در کمتر از پنج دقیقه به مخاطبش منتقل کند . بدون اینکه ذره ای از کیفیت پیامش کم شود. هر چقدر مهارتهای فن بیان بهتری داشته باشیم و بتوانیم ارتباط موثرتری با اطرافیانمان برقرار کنیم از نظر دیگران انسان قدرتمندتری هستیم و در نتیجه موفقیت ما تضمین می شود.
تعریف فن بیان :
فن بیان یعنی توانایی به خوبی صحبت کردن .اگر بخواهیم کامل تر این اصطلاح را تعریف کنیم اول باید برویم سراغ کلمه فن ، فن در لغت به معنای تکنیک و بکارگیری یک مهارت است. فن بیان یعنی اینکه بتوانیم در هر زمان وموقعیتی در مقابل هر شخصی سخنان به جا ودرست رو بر زبان بیاوریم. محتوای ارزشمند و مفیدی رو با رعایت اصول و قواعدش به همراه بیانی شیوا ، رسا و واضح در اختیار مخاطب قرار بدهیم به معنای ساده تر بتوانیم منظور خودمان را به بهترین شکل ممکن به مخاطب انتقال بدهیم.
توانایی شما در حرف زدن هرچقدر بیشتر باشد یعنی فن بیان شما قوی تر است.
برای داشتن فن بیان باید بتوانید خوب و با اعتماد به نفس حرف بزنید و البته واضح صحبت کنید.
ضرورت آموزش سخنوری و فن بیان :
خانم آماندا ویکرزVickers در کتاب خودآموز سخنرانی می گوید : ” واقعیت این است که ما صرفا به این اکتفا نمی کنیم که بگوییم سخنرانی یک مهارت ضروری برای کار است ، یک مهارت ضروری برای زندگی نیز هست. اگر نتوانید به صورت اثربخش سخنرانی کنید در تلاش های فردی تان نیز احتمالا درهای زیادی به روی شما بسته خواهد شد. ”
زیبایی یکی از مواردی است که در جامعه باعث محبوبیت افراد می شود بخشی از این زیبایی ، زیبایی و آراستگی ظاهری است و بخشی از آن زیبایی باطن و سیرت. یکی از ماندگارترین زیبایی های هر فرد فصاحت کلام و بیان اوست . کسی که زیبا صحبت می کند وقتی شروع به صحبت می کند شنوندگان با میل و رغبت به او توجه می کنند .
داشتن فن بیان خوب چه مزایایی دارد؟
وقتی فن بیان خوبی داشته باشیم به راحتی می توانیم نظرات مان را بیان کنیم و از حق وحقوق قانونی مان دفاع کنیم نه اینکه شخصی باشیم که بدون چون و چرا به سادگی هر سخن و عقیده ای را بپذیریم و تحت تاثیر نظرات و عقاید دیگران باشیم.
با داشتن این مهارت قدرتمند ، از مهارت نه گفتن هم به خوبی برخوردار می شویم. یاد می گیریم در ابتدا با خودمون و اعضای خانواده مون درست صحبت کنیم و هدف و منظورمون رو به درستی بیان کنیم و در مرحله بعد با دیگران در محیط کاری ، مصاحبه های شغلی و حتی در ارائه تحقیقمان در دانشگاه.
خبر خوب اینه که مهارت فن بیان قابل یادگیری است و شما می توانید با توسعه و پرورش این مهارت ارتباطات قوی تری با دیگران برقرار کنید. دوستان و همکاران و ارتباطات بهتری پیدا کنید و از ارتباطات خود نهایت بهره برداری را داشته باشید.مدرسه کسب و کار کارابیز آموزش این مهارت ارزشمند را با اساتید حرفه ای و کاربلد برای شما فراهم کرده است.
رعایت این موارد کمک می کنه سخنرانی ت همه چی تموم باشه :
-
تسلط بر موضوع سخنرانی :
سخنور باید بر موضوع سخنرانی تسلط کامل داشته باشد. بداند چه می خواهد بگوید و با چه نظم و ترتیبی موضوعات را بیان کند. تسلط بر موضوع باعث می شود سخنرانی شما نظم مشخصی داشته باشد.
-
اقناع و ترغیب مخاطب:
یک سخنران حرفه ای با تسلطی که برموضوع مورد بحث خود دارد باید بتواند ذهن مخاطب را اقناع کرده و او را با خود موافق و هم عقیده سازد.
در موضوعاتی که اطلاعات کافی درباره آن نداریم نباید سخنرانی کنیم چنانکه حضرت علی (ع) دراین باره می فرمایند :
” سخن گفتن را در چیزی که نمی دانی و از آن آگاهی نداری رها کن . بدون علم سخن گفتن گوینده را تحقیر می کند.
-
رعایت میزان درک مخاطبان از موضوع مورد سخنرانی :
هنگام سخنرانی طرز فکر ، نوع فرهنگ ، ظرفیت و میزان تحصیلات مخاطبان خود را ملاک سخنرانی قرار دهید ونه مراتب علمی خود را .
-
مقدمه ی سخنرانی :
مقدمه سخنرانی پلی است که ذهن مخاطب و شنوندگان شما را با اصل مطلب مرتبط می کند اما باید دقت کنید حجم مقدمه سخنرانی بیش از اندازه نشده و موجب زیاده گویی نشود.
معمولا افرادی که سخنان خود را بیش از نیاز طولانی می کنند بازخوردهای منفی از شنوندگان خود دریافت می کنند.
حضرت علی ( ع) در این زمینه می فرمایند : ” بهترین کلام آن است که نه کم باشد نه زیاد.”
در ادبیات فارسی هم در این باره گفته شده است که :
” اندازه نگه دار که اندازه نکوست… ”
-
ضرب المثل ها و اشعار پرمعنا را از دست نده :
اگر شغل شما به گونه ای است که در مورد موضوعات مشخصی با دیگران مذاکره و صحبت می کنید بسیار خوب است که وقتی هنگام مطالعه یا در هر موقعیتی جمله ای زیبا ، شعری گویا و یا ضرب المثلی می بینید که به موضوعات کاریتان مرتبط است وممکن است بتوانید در سخنان خود از آن استفاده کنید آنها را در دفترچه ای یادداشت کنید چرا که ذهن ما فرار است . خیلی مواقع خواندن بیتی مرتبط به موضوع یا ضرب المثلی به جا که می تواند منظور ما را به خوبی برساند موجب می شود در ذهن طرف مقابل به عنوان یک فرد باسواد و دانا ماندگار شوید.
-
وقفه زیادی ، ممنوع!!!
اگر بنا به شغل خود به مهارت سخنوری نیاز دارید سعی کنید دایره لغات خود را گسترش دهید چرا که بهتر است موقع صحبت کردن دنبال کلمات نگردید.
البته این نکته نباید موجب استرس یا کمال طلبی شما شود قطعا اگر یک بار این مسئله پیش بیاید قابل چشم پوشی است و چیزی از ارزش صحبت های شما کم نمی کند.
برای گسترش دایره لغات خودتان تا می توانید مطالعه کنید از مطالب آن لاین مثل مجلات اینترنتی گرفته تا شاهکارهای ادبیات.
هرچه بیشتر بخوانید دانش شما بیشتر شده و دایره لغات شما افزایش می یابد. بدون اینکه بدانید عبارات بیشتری یاد می گیرید و بعد از مدتی متوجه می شوید که دارید از همین عبارات در جملات خود استفاده می کنید.
البته قرار نیست در حرف های هر روز خود کلی کلمه جدید به کار ببرید برای اینکه باهوش به نظر برسید.
-
سخنرانی هم به سرعت گیر نیاز داره ….
باید دقت کنید موقع صحبت کردن تند تند با سرعت حرف نزنید. اگر فکر می کنید در حال حاضر جزء افرادی هستید که تند تند صحبت می کنید نگران نباشید این عادت با تمرین و تکرار حل می شود.
-
اندازه و میزان صدا :
صدای گوینده و سخنران نباید آنقدر بلند باشد که حالت فریاد زدن داشته باشد و نه آنقدر کم باشد که شنونده به زور حرف های شما را بشنوند.
البته بالا بردن صدا تا حدی وقتی می خواهید جملات خاصی بگویید ایرادی ندارد.
-
مکث را فراموش نکنید :
دقت کنید که در چه مواقعی مکث لازم است و باید چند ثانیه سکوت کنید. زیرا برای جلب نظر شنونده لازم است قوانین صحبت کردن را بدانید.
هنگامی که بصورت پی در پی و بی وقفه صحبت می کنید شنونده خود به خود احساس خستگی می کند اما مکث شما در حین صحبت هایتان او را به فکر کردن وادار و کمک می کند که به منظور شما از آن جمله پی ببرد.
در واقع متقاعدسازی طرف مقابل در زمان مکث کردن راحت تر صورت می گیرد. پس بدانید مکث کردن به شما کمک می کند : افکارتان را در یک جا متمرکز کنید تا با آگاهی بیشتری در مورد مساله دوم بحث کنید.
مکث موجب می شود که چند لحظه صبر کنید و سپس آهنگ صدایتان را مطابق با جمله ای که بر زبان می آورید تغییردهید.
با مکث کردن به موقع ، به مخاطب کمک می کنید که چند لحظه صبر کند و سپس خود را برای شنیدن جملات بعدی آماده کند.
مکث در هنگام صحبت کردن مانند پاراگرافی است که در نوشتن تشکیل می دهیم. همانطور که وقتی در یک متن ، تمام جملات را به صورت پی در پی می نویسیم و خواننده احساس خستگی می کند و نمی تواند منظور ما را از نوشتن آن جملات درک کند در هنگام صحبت کردن نیز به همین شکل است. وقتی که تمام جملات را به صورت پی در پی و بی وقفه بر زبان آوریم شنونده فرصتی برای فکر کردن و توجه به جملاتمان ندارد و نمی تواند منظورمان را درک کند . به همین دلیل خیلی زود خسته می شود و مایل است خداحافظی کند. اما وقتی که مکث می کنیم شنونده به طور کامل به صحبت هایمان گوش می دهد و می داند که در کجا جمله به پایان می رسد و باید در مقابل هر جمله چه عکس العملی نشان دهد.
راهکارهای تقویت مهارت فن بیان:
فن بیان با هنرهایی چون تئاتر ،آواز ونویسندگی وجوه اشتراک زیادی دارد.
هر کسی به سادگی می تواند در عرض چندساعت با صرف هزینه ای نه چندان گزاف پس از آرایش و پیرایش وپوشیدن لباس شیک ، ظاهر خویش را آراسته نماید ولی زیبایی حاصل از فن بیان بسیار عمیق و ریشه دارتر از این حرف هاست و بسته به میزان پشتکار هنرجو ، درست همانند آموختن هنرهای دیگر حداقل نیاز به چند ماه کسب معلومات ، تمرین و کار مداوم دارد. فراگیری این مهارت کلیشه ای نیست و ابعاد گسترده ای دارد .
آلات موسیقی را به سه دسته تقسیم کرده اند که عبارتند از : بادی ، کوبه ای و زهی . صدای انسان مجموعه ای از آنها و کامل ترین ساز عالم هستی است. باید به خود ببالیم و قدر این نعمت را دانسته و از آن به بهترین شکل ممکن استفاده نماییم .
اصول فن بیان به عنوان یک مهارت :
-
علاقه و خواستن :
کسی که عزمش را جزم کرده که بیان خویش را اصلاح کند در درجه اول باید از صمیم قلب بخواهد و همت کند و از آن گذشته به این مهارت عشق و علاقه وافر داشته باشد.
-
امیدوار بودن :
باید باور داشته باشیم که در هر سن و سال و مرتبه اجتماعی که هستیم ، فراگیری فن بیان به نحو احسن امکان پذیر می باشد.
-
تصمیم و اراده :
فردی که عمری به یک روش سخن گفتن عادت کرده ، برای تغییر آن باید مجدانه همت کند. هنگامی که بتوانیم انرژی و احساس را یک جا در هم ادغام کنیم گام بزرگی جهت بهبود بیان برداشته ایم.
-
نظم و ترتیب :
یکی از ابزارهای کارآمد و تعیین کننده در هر فعالیتی ، نظم و ترتیب و عملکرد مرحله به مرحله مطابق اصول منطقی و مدون و توان شخصی می باشد. به عنوان نمونه تمرینات بالا بردن بازده تنفس و صداسازی ، مانند هر ورزش دیگری باید بر مبنای حرکات علمی و مفید تایید شده اجرا گردد. کلیه مشاهیر جهان دارای عادت پسندیده نظم فکری بوده اند و ذهن خود را به دقت برنامه ریزی می کردند ما هم برای آموختن مهارتهای کاربردی و ارزشمندی چون فن بیان این نظم و ترتیب را سرلوحه قرار دهیم.
-
پشتکار :
مطمئن باشید تمرین شرط اساسی یادگیری و موفقیت در هر کاری است.
چند نکته حرفه ای در آموزش فن بیان :
-
کلمات را واضح ادا کنید:
وقتی کلمات را واضح ادا کنید مردم بهتر صدای شما را می شنوند . برای تمرین می توانید صدای خود را ضبط کرده یا از یک دوست به عنوان شنونده کمک بگیرید تا حروف را واضح تر ادا کنید.
چیزهایی که می تواند در زمینه واضح صحبت کردن به شما کمک کند شامل موارد زیر است :
- شمرده صحبت کردن
- پایین آوردن تن صدا
- گوش دادن و تقلید از بازیگران یا صداپیشگانی که تن صدا و لهجه آنها به شما شبیه است.
در طول صحبت کردن با یک تن خاص حرف نزنید این کار باعث می شود این حس در مخاطبان به وجود بیاید که اعتماد به نفس ندارید . به جز این با یک تن صدای ثابت صحبت کردن شنونده را بعد از مدت کوتاهی خسته می کند.
از من من کردن کردن و تپق زدن پرهیز کنید. مردم از اینکه نتوانند منظور کسی که من من می کند را درست متوجه شوند خجالت زده می شوند . به همین دلیل بعد از مدتی بهانه ای برای فرار از گوش کردن به حرف های شما پیدا می کنند. اگر من من کردن شما به دلیل شرم و خجالت است سعی کنید ریشه آن را یافته و آن را حل کنید.
-
نرم تر حرف بزنید:
سعی کنید خشونت و بلندی صدای خود را کشف کرده و آنها را برطرف کنید. بلندی صدا باعث می شود شنونده حالت تدافعی به خود بگیرد.
خشونت نیز باعث می شود مخاطب احساس راحتی با گوینده نکند.
-
برای واضح حرف زدن از دستور زبان کمک بگیرد :
برای اینکه خوب صحبت کنید به جملات خود ساختار بدهید سعی کنید از اصطلاحات کمتر استفاده کنید . برای شنونده هضم یک جمله مطابق با دستور زبان راحت تر است.
-
با اطمینان صحبت کنید :
با اعتماد و اطمینان صحبت کنید نه با خشونت . ترجیحات ، منافع و نیازهای خود را واضح و محکم بیان کنید. مراقب باشید که در بیان خواسته های خود خواسته های دیگران را نیز در نظر داشته باشید. به طوری که خودخواه به نظر نرسید.
-
احساسات خود را کنترل کنید :
موقع صحبت کردن ممکن است حس هیجان ،اشتیاق ، عصبانیت یا حتی ترس داشته باشید اما این احساسات نباید باعث شود که از حد خود خارج شده و مثلا توهین کنید. با حوصله به چیزهایی که برای شما مهم است پاسخ دهید.
-
میان صحبت کسی نپرید:
به دیگران اجازه دهید ابتدا توضیحاتشان کاملا تمام شود سپس شروع به صحبت کنید. یک مکالمه خوب مانند یک گروه موسیقی است. هر کس سهم خودش را دارد و نوبت همه باید رعایت شود.
-
شنونده خوبی باشید :
موقعی که کسی صحبت می کند اصلا و به هیچ وجه به حرف هایی که قرار است بزنید فکر نکنید. با این کار به دیگران می گویید که نظرشان اصلا مهم نیست و این کار به احساسات آنها اسیب می زند. به صحبت دیگران علاقه نشان دهید تا وقتی نوبت شما شد ، توجه ها به شما جلب شود.
-
از بکار بردن بیش از حد اصطلاحات بپرهیزید:
اگر دوست دارید خوب صحبت کنید نباید بیش از حد از اصطلاحات عامیانه و کوچه بازاری استفاده کنید . البته اگر شنوندگان شما جوانان هستند می توانید گه گاه از این اصطلاحات استفاده کنید. این کار کمک می کند از لحن رسمی و خشکی کلام شما کاسته شود.
-
از توقف نترسید :
در نگاه اول شاید توقف کردن در صحبت نشانه ضعف باشد . اما اگر کمی فکر کنید می بینید که اصلا چنین نیست. توقف کردن در صحبت برای جمع کردن افکار و ایده ها بسیار روش خوبی است. چیزی که توصیه نمی شود این است که پرحرفی کنید یا چیزی بگویید که بلافاصله پشیمان شوید.
-
فقط زمانی که لازم است ژست بگیرید :
ژست گرفتن یک روش خوب برای کمک به رساندن پیام است. با ژست گرفتن می توانید احساسات خود را بیان کرده و روی کلمات تاکید کنید. دقت کنید که نباید دست خود را زیادی حرکت دهید به گونه ای که عصبی و نگران به نظر بیایید. تکان دادن زیادی دست ها نشان از این دارد که فکر می کنید کلمات شما برای بیان مطالبتان کافی نیستند.
-
مختصر و مفید حرف بزنید:
یکی از بخش های مهم خوب صحبت کردن رعایت اختصار است. فن بیان به این معنا نیست که هرچه می دانید را در اختیار شنونده قرار دهید .
شاید تصور کنید که باید برای فهماندن حرفتان مثالهای بیشتری بزنید در صورتی که یکی دو مثال کافیست . فراموش نکنید که همیشه از پرگویی و تکرار دوری کنید تا شنونده دچار خستگی نشود.
اگر برای یک سخنرانی آماده می شوید حرف های خود را روی کاغذ نوشته و با صدای بلند بخوانید . با این کار می توانید بفهمید کجاها دچار زیاده گویی شده اید.
-
نکات اصلی صحبتتان را تکرار کنید :
ممکن است فکر کنید یک بار بیان کردن نکات اصلی حرف هایتان کافی است. اما باید گفت اشتباه می کنید چه بخواهید برای یک جمعیت سخنرانی کنید چه در حال بحث با یک دوست باشید ، بهتر است که در پایان صحبت خود نکات اصلی بحث خود را برای واضح تر شدن پیامتان دوباره تکرار کنید.
-
از مثالها و دلایل محکم استفاده کنید :
در صحبت خود از اعداد و ارقام و مثالهای واقعی استفاده کنید چه بخواهید مخاطبان خود را قانع کنید که بشر به انرژی های تجدید پذیر رو بیاورد یا به دوست خود بفهمانید که باید یک تصمیم جدی بگیرد در هر دو حالت ادله شما مهم است. البته استفاده از آمار به این معنی نیست که مدام از اعداد و ارقام استفاده کنید و وارد بحث های خالص علمی بشوید. بسته به موضوع بحث ، استفاده از یک یا چند دلیل علمی کفایت می کند.
-
عذرخواهی نکنید :
فن بیان شامل کنترل شرایط هم می شود اگر اشتباه کردید عذرخواهی نکنید. مثلا لازم نیست اگر کلمه ای را اشتباه تلفظ کردید یا دچار استرس شدید بگویید : ببخشید من کمی استرس دارم. با این کار اوضاع را بدتر کرده و توجه مخاطبان به موضوعی بی ربط جلب می شود. به جای این به راحتی از اشتباه خود بگذرید و به حرفتان ادامه دهید. مخاطبان شما هم بعد از مدتی اشتباه شما را فراموش می کنند.
-
روی پیامتان متمرکز شوید نه روی خودتان :
به جای اینکه به نگرانی و استرس خودتان فکر کنید ، روی پیام و مخاطبتان تمرکز کنید .
مهم ترین چیز این است که پیامتان را به خوبی منتقل کنید نه اینکه مثلا شبیه آنتونی رابینز یا استیو جابز صحبت کنید.
قبل از اینکه صحبت را شروع کنید به پیامتان فکر کنید به اینکه پیام شما چقدر مهم است و کار شما تنها انتقال آن است. این کار باعث می شود نگران این نباشید که چقدر عرق کرده اید یا چقدر تند تند حرف می زنید.
-
غیبت و شایعه پراکنی نکنید و طعنه را کنار بگذارید :
غیبت کردن ، شایعه پردازی و زیرآب زنی مواردی هستند که جایی در خوب صحبت کردن ندارند. نق زدن را هم باید کنار گذاشت. یک راه سازنده و مثبت برای توصیف خود و چیزهایی که به سر شما آمده پیدا کنید. به جای اینکه بگویید دوست دارید مردم چگونه رفتار کنند ، روی خواسته خود تمرکز کنید. به یاد داشته باشید که نمی توان مردم را عوض کرد اما می توان خواسته خود را روشن و واضح بیان کرد.
درست است که کنایه و طعنه گاهی نشانه نکته بینی و شوخ طبعی است اما ممکن است کسی متوجه منظور شما نشده و آن را توهین به حساب بیاورد. البته گاهی اوقات کنایه می تواند تنش ها را کم کند پس سعی کنید ابتدا اطرافیان خود را به خوبی شناخته و بعد از کنایه استفاده کنید. فقط تلاش کنید که کنایه زدن به عادت تبدیل نشود .
-
منفی بافی نکنید :
حتی در بدترین شرایط می توان با استفاده از اطلاعات مفید و مثبت به مردم کمک کرد. بهتر است در هر شرایطی از حرف ها و خبرهایی که مردم را دچار خشم ، ناامیدی و افسردگی می کند خودداری کنید. در این شرایط با پذیرش شرایط بد ، اطلاعات مثبت را در اختیار مردم قرار دهید. همانگونه که نق زدن و منفی بافی می تواند یک عادت باشد ، مثبت نگری و مفید بودن نیز می تواند با تمرین تبدیل به یک عادت شود.
تمرین های فنی و عملی برای تقویت فن بیان :
-
تنفس دیافراگمی :
تنفس صحیح لازمه سلامتی است و اهمیت آن کاملا مشخص است ولی به دلیل عم آموزش ، اکثر افراد شیوه تنفسشان اشتباه است و همین باعث آسیب به جسم و همچنین ضعف در بیان می شود. مجریان و سخنرانان حرفه ای از راه دیافراگم تنفس می کنند. ولی افراد جامعه به علت عدم آگاهی تنفس از راه قفسه سینه را درست می دانند و به آن عمل می کنند به همین دلیل دچار ضعف ها و آسیب های بسیاری می شوند. بنابراین ما باید همیشه از دیافراگم نفس بکشیم و نباید به عنوان تمرینی کوتاه مدت به آن نگاه کنیم. بلکه این تمرین را حداقل روزی سه بار و یا هر بار که به یادآوردیم انجام دهیم تا تنفس دیافراگمی شیوه اصلی تنفس ما بشود و دیگر به صورت ناخودآگاه به شکل صحیح و دیافراگمی تنفس کنیم.
برای انجام تمرین می توانید در ابتدا به دیواری تکیه دهید و یا روی زمین دراز بکشید طوری که قفسه سینه و شانه های شما بالا و پایین نشود. به خاطر داشته باشید که حرکت نکردن شانه ها و قفسه سینه بسیار مهم است.
شیوه انجام تنفس صحیح :
ابتدا با بینی اکسیژن را دریافت می کنیم و دم می گیریم . بعد می توانیم برای یک یا چند لحظه هوا را نگه داریم. اکنون اکسیژن وارد شش ها شده و به پرده دیافراگم و همچنین شکم فشار آورده و شکم رو به جلو می رود. حالا بازدم هوا یا دی اکسید کربن از دهان خارج شده و شکم به داخل فرو می رود.
در شروع تمرین شاید لازم باشد اغراق آمیز شکم را جلو و عقب ببرید تا بدن با ریتم تنفس صحیح آشا شود.
دم با بینی….شکم رو به جلو …. بازدم با دهان….شکم به سمت داخل می رود.
در حین انجام مراحل، شانه ها و قفسه سینه نباید حرکت کنند و فقط شکم جلو عقب شود.
برای درک بهتر این روش می توانید به تنفس کودکان و نوزادان دقت کنید زیرا آنها با شکم خود نفس می کشند و شکم شان بالا و پایین می شود. ما نیز به هر دلیلی اعم از شهرنشینی، عجله و سبک زندگی غلط ، شیوه اشتباهی را برای تنفس انتخاب کرده ایم اما لازم است دوباره به تنفس اصلی و صحیح خود برگردیم و سالم تر زندگی کنیم.
نکته : در هنگام صحبت نیاز به توجه زیادی روی محل نفس کشیدن و یا بازدم نیست که دقیق هر یک را از مجرا درست خود انجام دهید بلکه نیاز است شما در زمان تمرین محل نفس کشیدن از راه بینی تبدیل به یک عادت درونی کنید تا در زمان صحبت دیگر نفس کم نیاورید!
بررسی درست بودن نحوه تنفس :
بر روی زمین دراز بکشید یک کتاب بر روی شکم خود بگذارید و شروع به نفس کشیدن کنید. تنها عضوی که باید حرکت کند شکم شما است و اندام های دیگرتان لازم است ثابت بماند. حرکت شکم را از روی بالا و پایین رفتن کتاب می توانید تشخیص دهید.
تمرین بعدی که برای گرم کردن حنجره و تارهای صوتی باید انجام دهیم شمارش اعداد هست. با دهان باز شروع به شمردن کنید و تا جایی که نفس دارید ادامه دهید.
یکی از مشکلات افراد هنگام صحبت کردن این است که اکثرا دهان خود را کم باز می کنند و همین باعث می شود جملات و کلمات گنگ ومجهول ادا شوند.
این تمرین علاوه بر گرم کردن حنجره ، باعث اصلاح حرکت دهان در هنگام صحبت کردن و افزایش حجم تنفس نیز می شود.
نکته : تنها نکته ای که نیاز به تذکر دارد این است که در انجام تمرینات به هیچ وجه افراط و زیادی روی نکنید. انجام روزی سه تمرین کافی است و باقی تمرینات را برای روز بعد بگذارید.
تمرین زوو : تمرین دیگری که به افزایش حجم تنفسی ما کمک می کند تمرین زوو است. ما برای اینکه در حین صحبت کردن نفس کم نیاوریم و همچنین بتوانم استرس صحبت در میان جمع را بهتر مدیریت کنیم نیاز است تنفس عمیق تر و آرام تری داشته باشیم.
انجام تک تک این تمرینات به این فرایند کمک شایان و چشمگیری می کند.
برای این تمرین ابتدا ، از بینی دم بگیرید.
تا جایی که می توانید هوا را وارد شش های خود کنید.
یک ثانیه هوا را نگه دارید.
و بعد بدون توقف شروع به گفتن (زووو) کنید.
هفته اول : بازدم حداقل دو ثانیه طول بکشید.
هفته دوم : بازدم زوو سه ثانیه طول بکشد.
هفته سوم : بازدم زوو چهار ثانیه طول بکشد.
نکته : هنگام بازدم و خروج هوا از شش ها در گفتن زوو عجله نکنید و در طول بازدم ، صدای زوو را بالا و پایین نکنید و آن را یکنواخت بگویید.
تمرین :
تا آنجا که می توانید دم بگیرید و هوا را درون شش های خود نگه دارید و با ریتم متوسط ، شروع به شمارش اعداد کنید. ( در حین انجام تمرین دهان به اندازه کافی باز شود. از این کارخجالت نکشید چون بسیار مهم است)
یک ، دو ، سه ، چهار ، پنج ، شش ، هفت ، هشت ، نه ، ده
حداقل تا عدد سی یا چهل بشمرید.
تن صدای خود را متوسط نگه دارید نه با صدای خیلی ضعیف و نه با صدای خیلی بلند بشمارید.
نکته : در انجام تمریناتی که با تنفس همراه است شاید به دلیل زیاد رسیدن اکسیژن به مغز و عادت نداشتن شما به این میزان از اکسیژن دچار سرگیجه شوید . این موضوع کاملا طبیعی است و فقط کافی است شما انجام تمرین را متوقف کنید تا سطح اکسیژن بدن شما به حالت عادی برگردد.
با گذشت زمان و با پیشروی در تمرینات ، بدن شما به سطح بالای اکسیژن عادت می کند ودیگر با مشکلی مواجه نمی شوید.
حال که با شیوه درست تنفس آشنا شده اید ، می توانیم به تمرینات گرم کردن صدا بپردازیم.
-
گرم کردن صدا :
در زبان ما شش مصوت وجود دارد که با کمک آنها می توانیم تمرین آماده سازی حنجره و گرم کردن صدا را برای صحبت کردن شروع کنیم.
مصوت ها عبارتند از : ٱ ٳ ٲ – ٱ ای او
هریک از مصوت ها را بیش از ده ثانیه می کشیم. به طور مثال برای اجرای مصوت ٱ ابتدا با بینی نفس می کشیم و بعد از حبس نفس با بازدم شروع به بیان و گفتن مصوت می کنیم:
ٱ ٱ ٱ ٱ ٱ – ٳ ٳ ٳ ٳ ٳ – ٲ ٲ ٲ ٲ ٲ
برای شروع ، ده ثانیه بدون توقف برای هر مصوت کافی است و بیشتر از آن لزومی ندارد.
ٱ ٱ ٱ ٱ ٱ ده ثانیه
ایییییی ده ثانیه
اوووو ده ثانیه
یادتان باشد در بیان مصوت ها نیازی به بالا و پایین آوردن شدت صدا نیست و سعی کنید با تن صدای متوسط آن ها را ادا کنید.
مراحل و تمرینات صداسازی :
قدم اول برای شروع هر کاری ، آماده شدن برای آن است در مورد بیان کلام هم همین قانون وجود دارد.
یک بازیگر قبل از ظاهر شدن در مقابل بینندگان بر روی صدا ، حنجره ، عضلات چهره و میمیک صورت خود کار می کند و تمرینات لازم برای گرم کردن بدن را انجام می دهد و بعد روی صحنه تئاتر می رود و یا برای فیلمبرداری در برابر دوربین می ایستد. این آمادگی قبل از اجرا در مورد سخنرانان هم صدق می کند . فردی که می خواهد روان و سلیس و بدون تپق زدن صحبت کند لازم است تا زمان حرفه ای شدنش و یا حتی بعد از آن هر روز قبل از هر مذاکره ، جلسه و یا کنفرانس خودش را آماده سخنرانی کند و تمرینات لازم برای گرم کردن را انجام دهد.
این مرحله آنقدر مهم و جدی است که آن را جزء تمارین ابتدایی در نظر گرفتیم و از شما می خواهیم تمام توجه و تمرکز خود را معطوف به این مرحله کنید و بدون یادگیری آن به هیچ وجه سراغ تمرینات دیگر نروید.
نکته : هر روز صبح قبل از شروع دیگر تمرینات لازم است تمرین گرم کردن صدا را انجام دهید.
شما ک تا اینجا اومدین میتونین مقاله گلخانه رو هم بخونین و اطلاعات خوبی در مورد کسب و کار گلخانه پیدا کنین!
زبان بدن هنگام سخنرانی :
زبان بدن چه بسا از خود صدایتان برای ارائه پیامتان به مخاطبتان مهم تر باشد.
زبان بدن برای نشان دادن اعتماد به نفس و اعتمادتان به مخاطبان نقش مهمی دارد. باور کنید یا نه نحوه ی قرار گرفتن بدن تان واقعا می تواند خلق و خو و در نتیجه نحوه اجرایتان را تغییر دهد.
قبل از هر چیز لازم است صاف بایستید البته نه آنقدر که انگار می خواهید سلام نظامی بدهید. منظور این است که قوز نکنید ، وقتی قوز می کنید و به کف زمین چشم می دوزید نشان نمی دهید که به خودتان یا مخاطبان تان اعتماد دارید.
برگرداندن صورت و به پایین نگاه کردن این پیام را به مخاطبان می دهد که ترجیح می دهید جای دیگری باشید.
وقتی درحالت قوز کرده قرار می گیرید نمی توانید آنطور که باید نفس بکشید.
چند نکته از زبان بدن در هنگام صحبت کردن:
- اگر در جایی مثل اتاق هیئت مدیره اید و دارید نشسته سخنرانی می کنید هر دو پایتان را محکم و صاف کف اتاق بگذارید و روی صندلی قوز نکنید.
- دست به سینه ایستادن موقع صحبت کردن با همکاران در کنار آب سردکن شاید از نظر شما کاری طبیعی باشد اما باید به این فکر کنید که این ژست چه تاثیری روی شنوندگان می گذارد؟ این همان حالت تدافعی است و مناسب گفتگوی صمیمانه و عادی شما با همکاران نیست.
- انداختن پاها روی هم ممکن است احساس راحتی به شما بدهد اما از نظر بعضی افراد به این معناست که در حالت بسته ای قرار دارید. به طور کلی روی هم انداختن پاها و دست به سینه بودن باعث می شود آدم خشکی به نظر برسید.
- وقتی وسط سخنرانی پشت میز در حالت نشسته هستید از حرکت دادن دست وسر خود خودداری کنید فقط دقت کنید دستتان را طوری بالا بگیرید که همه آن را ببینند. اینکه دست ها را زیر میز پنهان کنید معنای خوبی ندارد .
- کسی را در میان مخاطبان پیدا کنید که با اشارات غیرکلامی اش می گوید که دارد به شما گوش می دهد و به آنچه دارید می گویید علاقه مند است. حدودا پنج تا شش ثانیه مستقیم به چشمش نگاه کنید و سپس نگاهتان را به طرف شخص دیگری ببرید. اگر مدت زیادی به کسی نگاه کنید او کم کم احساس ناراحتی می کند. بقیه مخاطبان هم ممکن است تعجب کنند که چرا شما طوری نگاه می کنید که انگار دارید تنها برای آن یک نفر صحبت می کنید.
- اگر ارتباط چشمی و نگاه کردن به چشم اشخاص هنگام صحبت کردن برای شما دشوار است سعی کنید در موقعیت های عادی که استرس سخنرانی و جلسات کاری را ندارید این کار را تمرین کنید تا ترس شما برطرف شود. مثلا هنگام خرید یا حساب کردن هزینه اسنپ با چشمهای طرف مقابل نگاه کنید تا کم کم این کار هنگام سخنرانی و جلسات کاری هم برای شما راحت تر شود.
گوش دادن موثر:
گوش دادن نه یک رفتار منفعل بلکه رفتاری فعال شامل شنیدن ، درک کردن و به خاطر سپردن است.
گوش دادن موثر را چگونه انجام دهیم؟
- هنگامی که با همکار ، مدیر یا مشتری گفتگو می کنیم نه تنها باید با گوش خود گوش دهید بلکه باید گوش دادن خود را با چهره ای بسیار علاقه مند ، کمی خم شدن به جلو ، تکان دادن گاه به گاه سر و گفتن “آهان” در فواصل زمانی مناسب ، نشان دهید.
- در این زمینه دیل کارنگیDale Harbison Carnegie نویسنده و سخنران مشهور درباره گفتگوی موثرچنین توصیه می کند : ” برای اینکه مورد علاقه دیگران باشید به آنها علاقه نشان دهید. ” در واقع دیل کارنگی می خواهد بگوید سعی کنید بعضی جنبه های گفته های طرف مقابل را که در واقع مورد علاقه تان است ، پیدا کنید و دنبال یک وجه اشتراک باشید مطمئن باشید که جوینده یابنده بود….
- بسیار پیش می آید که در جلسات کاری و گفتگوهای مختلف به دلیل اینکه افراد با دقت گوش نمی کنند مطالب بارها پرسیده و تکرار می شوند و بدین ترتیب وقت و انرژی افراد اتلاف می شود.
- هنگام گفتگو برای گوش دادن موثر باید نکات کلیدی صحبت طرف مقابل را تکرار یا خلاصه کنید. البته نه طوطی وار و کلمه به کلمه بلکه با کمی تغییر در واژه های به کار رفته .
پس از پایان صحبت طرف مقابل کمی مکث کنید زیرا ممکن است بخواهد چیزی به صحبت خود اضافه کند . تعداد بسیار زیادی از شنوندگان به محض پایان صحبت طرف مقابل ، رشته کلام را به دست می گیرند.
